Od 8 marca 2020 roku obowiązuje ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, która wprowadza szczególne rozwiązania w związku z koronawirusem, w tym nowe obowiązki i uprawnienia dotyczące osób fizycznych jak i przedsiębiorców. Poniższa tabela przedstawia najważniejsze z nich.
praca zdalna | W celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). Powyższe uregulowanie odpowiada przepisom prawa pracy, ponieważ pracodawca jest uprawniony do wydawania wiążącym poleceń pracownikom oraz ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Ustawodawca nie określił jednak przez jaki czas oznaczony może mieć miejsce praca zdalna. Racjonalnym okresem jest czas wylęgania choroby COVID-19. Główny Inspektor Sanitarny podaje, że okres ten może trwać do 14 dni, chociaż najczęściej jest to 5 – 6 dni. |
zasiłek opiekuńczy | W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których uczęszcza dziecko, z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom lub opiekunom prawnym dzieci, którzy: 1) opiekują się dzieckiem poniżej 8. roku życia, 2) są objęci ubezpieczeniem chorobowym. Okresu wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego (14 dni) nie wlicza się do ogólnego limitu 60 dni, które przysługują na opiekę nad chorym dzieckiem do lat 14. Wystarczy złożyć oświadczenie do swojego pracodawcy. Wzór oświadczenia o sprawowaniu opieki na dzieckiem w wieku do 8 lat można pobrać na stronie internetowej ZUS. Pracownik jest zobowiązany poinformować swojego pracodawcę, zleceniobiorca – swojego zleceniodawcę, a osoba prowadząca działalność pozarolniczą – bezpośrednio ZUS. Zasiłek będzie wypłacony na podstawie standardowego wniosku o zasiłek na druku Z-15A oraz oświadczenia o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat. Zasiłek opiekuńczy przysługuje z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że zasiłki nie obciążają funduszu pracodawców. Nawet jeżeli pracodawca wypłaca zasiłek (w przypadku gdy jest do tego zobowiązany), wypłacone kwoty rozlicza z ZUS. |
polecenia | Prezes Rady Ministrów w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 może wydawać polecenia obowiązujące osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz przedsiębiorców. Polecenia są wydawane w drodze decyzji administracyjnej, podlegają one natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagają uzasadnienia. Wykonywanie zadań w ramach polecenia następuje na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą przez właściwego wojewodę i jest finansowane ze środków budżetu państwa z części budżetowej, której dysponentem jest wojewoda. Prace związane z prowadzeniem przygotowań do realizacji zadań, mające charakter planistyczny, są finansowane ze środków własnych przedsiębiorcy. W przypadku odmowy zawarcia przez przedsiębiorcę umowy, zadania wykonywane są na podstawie decyzji administracyjnej. W takim przypadku decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu. |
maksymalne ceny | Minister Zdrowia może określić ceny maksymalne produktów, które mogą być wykorzystane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. |
zwrot wpłat przekazanych na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny | W przypadku, gdy podróżny odstąpi od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego (art. 47 ust. 4 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach) lub organizator turystyki rozwiąże umowę o udział w imprezie turystycznej z powodu nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności, które to odstąpienie od umowy lub rozwiązanie umowy pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, przedsiębiorcy turystycznemu przysługuje zwrot wpłat przekazanych na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny. Przedsiębiorca turystyczny może wystąpić do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego o zwrot wpłaty nie później niż w terminie 60 dni od dnia odstąpienia od umowy lub rozwiązania umowy. We wniosku do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego o zwrot wpłat należy wykazać kwotę mającą podlegać zwrotowi. Do wniosku dołącza się dokumenty potwierdzające odstąpienie od umowy lub jej rozwiązanie, wraz z oświadczeniem organizatora turystyki dotyczącym daty, w których to oświadczenie lub rozwiązanie stało się skuteczne oraz korektę złożonej deklaracji wraz z wykazem umów, z których wynikają składki podlegające zwrotowi. |
wyłączenie odpowiedzialności zarządzających lotniskami i dworcami kolejowymi oraz przewoźników | Zarządzający lotniskiem, zarządzający dworcem kolejowym, przewoźnik lotniczy, kolejowy lub drogowy, nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w związku z uzasadnionymi działaniami władz publicznych mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19, w szczególności za brak możliwości przewozu. |
wystawianie recept farmaceutycznych | W przypadku zagrożenia zdrowia pacjenta związanego z COVID-19, farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu może wystawić receptę farmaceutyczną. |
Omawiana ustawa jednak nie przewiduje szczegółowych procedur dla pracodawców dotyczących między innymi:
Powyższe kwestie należy przeanalizować indywidualnie biorąc pod uwagę prowadzoną działalność przez pracodawcę oraz w oparciu o uprawnienia i obowiązki pracodawców jak i pracowników określone przepisami prawa pracy.