Praca Beeple’a (Mike’a Winkelmanna) w postaci zakodowanego pliku JPEG o nazwie „Everydays – The First 5000 Days” (ang. „Codzienności – Pierwsze 5000 dni”) została sprzedana 11 marca 2021 roku za 69,3 milionów dolarów. Do twórców kryptosztuki dołączył również znany szerszej publiczności Banksy, którego fizyczna praca morons została spalona, zdigitalizowana i „przeniesiona” do formatu NFT. Kolejnym przykładem, tym razem z polskiego podwórka, jest sprzedaż „Miłości” przez tik tokową influencerkę Martirenti, za którą anonimowy nabywca zapłacił 250 tys. dolarów. Co tak właściwie było przedmiotem sprzedaży? Według opisu na dedykowanej stronie, posiadacz jedynego Marti Renti’s Love NFT ma pełne prawa do jej cyfrowej miłości.
NFT to token będący zapisem transakcji, rodzaj certyfikatu posiadania jakiegoś dobra. Technologia NFT, oparta na blockchain, pozwala na przechowywanie informacji w sposób gwarantujący niezmienność danych oraz na bezpośredni i anonimowy transfer pomiędzy stronami transakcji. Takie tokeny tworzone są za pomocą smart kontraktów, czyli zestawu reguł, stanowiących samorealizujące się kody komputerowe, w których zaprogramowano konkretne warunki mające nastąpić w momencie realizacji danego kontraktu. Każdy z tokenów NFT posiada indywidualne cechy i każdy z nich będzie przedstawiał inną, niewymienialną wartość, choćby był tego samego typu. Właśnie dlatego tokeny NFT są wykorzystywane w wielu obszarach, w tym do zakupu dzieł tzw. kryptosztuki. Trzeba jednak zaznaczyć, że wraz rozwojem popularności technologii NFT „przedmiot” w jaki można zainwestować posiadając specjalne tokeny to także hologramy czy nawet uczucia.
Autorskie prawa osobiste to więź autora z utworem i nie podlegają zrzeczeniu się lub zbyciu. Sztuka NFT to pliki, które nie mają fizycznej formy i nie można ich umieścić na żadnym nośniku danych np. na pendrive. Przedmiotem transakcji będzie wówczas cyfrowa kopia dzieła z certyfikatem prawdziwości o wartości kolekcjonerskiej lub inwestycyjnej. Właściciel danego NFT może być właścicielem konkretnego egzemplarza tego dzieła, ale prawa własności intelektualnej mogą należeć już do innego podmiotu. Przy sprzedaży może nie dochodzić do przeniesienia autorskich praw majątkowych do dzieła osadzonego w NFT – ale do zmiany właściciela samego tokena. Przekazanie praw autorskich lub udzielenie licencji może wymagać wykonania dodatkowych czynności, np. zawarcia umowy (w formie pisemnej lub elektronicznej), w której autor zobowiązuje się przenieść prawa majątkowe na nabywcę tokena. Autor może także ustalić własne warunki licencyjne, np. poprzez udzielenie ograniczonych praw do osobistego, niekomercyjnego użytku oraz odsprzedaży NFT, zastrzegając brak umocowania do udzielania licencji, komercyjnego wykorzystania, reprodukcji, dystrybucji, itd. – tak jak zrobił to Mike Shinoda z zespołu Linkin Park przy sprzedaży klipu „Happy Endings” opatrzonego pracą artystyczną.
NFT zyskało ogromną popularność w trakcie ogólnoświatowego lockdown’u w 2020 roku, skutkując migracją wielu dziedzin życia do wirtualnego świata, w tym także kultury. Zaowocowało to powstaniem sztuki NFT i wirtualnych galerii sztuki mających w swej ofercie kryptosztukę. Początkowo NFT kojarzyła się wyłączenie z obrazami czy wizualizacjami, jednak technologia zyskuje na popularności i trafia do kolejnych obszarów życia takich jak rozrywka, moda, prawa (w tym dotyczące handlu nieruchomościami), przez co mogą być idealnym sposobem na inwestowanie.
Autorka:
Julia Malinowska
Aplikant radcowski w Kancelarii Prawnej ANSWER Wojciechowski i Partnerzy.
Konto: 30 1600 1404 1843 4058 0000 0001
Biuro Poznań
ul. Libelta 29A/4
61-707 Poznań
E-mail: kancelaria@answer.com.pl
