Ochrona lekarza przed zarzutem błędu

Pacjenci, występujący przeciwko lekarzom z roszczeniami z tytułu błędu w sztuce lekarskiej, najczęściej odwołują się do przepisu art. 445 k.c., dochodząc swych roszczeń na podstawie art. 415 k.c., tj. w oparciu o tzw. delikt.

Błędem w sztuce lekarskiej jest przeprowadzenie zabiegu niezgodnie z zasadami wiedzy medycznej, jeżeli był to błąd zawiniony, czyli polegający na zachowaniu odbiegającym od ustalonego wzorca. Oceniając czy doszło do naruszenia prawa należy zbadać, czy działania podjęte przez lekarza odbiegały od wymaganych standardów opieki medycznej, czy lekarz przeprowadził wszystkie istotne badania adekwatne do stanu pacjenta i przekazał konieczne zalecenia oraz czy pacjent do takich zaleceń się stosował.

Na uwagę zasługuje, że wysokie wymagania stawiane lekarzowi nie oznaczają jego odpowiedzialności za wynik (rezultat) leczenia, ani odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Lekarz odpowiada na zasadzie winy, którą można mu przypisać tylko w wypadku wystąpienia jednocześnie elementu obiektywnej i subiektywnej niewłaściwości jego postępowania. Element obiektywny łączy się z naruszeniem zasad wynikających z zasad wiedzy medycznej, doświadczenia i deontologii, i w jego ramach mieści się tzw. błąd lekarski, przez który rozumie się naruszenie obowiązujących lekarza reguł postępowania, oceniane w kontekście nauki i praktyki medyczne (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 18 stycznia 2013 roku, IV CSK 431/2012, LexisNexis nr 5029787). Dla wykazania odpowiedzialności lekarza konieczne jest zatem wykazanie jego winy i bezprawności jego działania, udowodnienie szkody oraz związku przyczynowo-skutkowego między zawinionym i bezprawnym działaniem a zaistniałą szkodą.

Postępowania sądowe przeciwko lekarzom wiążą się ze szczególnego rodzaju obciążeniem tak dla lekarza, jak i sądu. Tragedia ludzka jest często elementem, który kreuje dodatkową niekorzystną presję społeczną, której należy się oprzeć. Rzeczowość, dokładność i spokój pozwalają na budowaniu efektywnej obrony przed zarzutami.

W przypadku błędów lekarskich, ze względu na specyfikę zagadnienia, nie wymaga się stuprocentowego udowodnienia przesłanek odpowiedzialności, a za wystarczające uznawane jest wykazanie ich znacznego prawdopodobieństwa. Niemniej jednak, obowiązek wykazania tego wysokiego prawdopodobieństwa spoczywa na pacjencie (por. art. 6 k.c.).

Lekarz chroniąc się przed zarzutem popełnienia błędu, winien koncentrować się nie tylko na kwestiach tego w jaki sposób jego działanie mogło wpłynąć na pacjenta, ale także w jaki sposób na pacjenta oddziaływały czynniki niezależne od procesu leczenia stosowanego przez lekarza. Prócz merytorycznych argumentów, lekarz powinien być przygotowany na korzystanie z argumentów o charakterze procesowym, bacząc, by o jego odpowiedzialności nie decydowały względy formalne.

W celu uzyskania szerszych i bardziej precyzyjnych informacji dotyczących konkretnych przypadków roszczeń z tytułu błędów lekarskich zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią.